fimmtudagur, 16. janúar 2014

Ólögmæt sönnunargögn

Þessi niðurstaða Hæstaréttar í máli nr. 619/2013 frá 16. janúar 2014 er áhugaverð, að því er varðar gildi sönnunargagna sem aflað er með vafasömum hætti.

Héraðdsómur Suðurlands:
Brotaþoli lagði ekki fram kæru á hendur ákærða fyrr en 5. júlí 2011 eftir að C bróðir hennar hafði fengið henni í hendur nokkurs konar afsökunarbréf sem hann hafði fengið ákærða til að skrifa eftir bílferð með honum og föður ákærða um [...]. Í bréfinu lýsir ákærði því yfir að hann hefði aldrei átt að koma inn í herbergið sem brotaþoli var í og hvað þá að gera það sem hann gerði. Þetta hafi verið rangt og hann játi það. Ákærði lýsir því að hann hafi verið logandi hræddur við bróður brotaþola, hann hafi engu hótað sér þarna en hann hafi verið ógnandi í líkamsbeitingu og raddtóni og kvaðst ákærði vera viss um að ef hann gerði ekki það sem hann vildi væri hann í slæmri stöðu. Faðir ákærða tók í sama streng, hann upplifði bílferðina sem frelsissviptingu, C hafi sífellt verið í símanum og væri eins og hann væri að gefa einhverjum skýrslu um það hverjir væru í bílnum. Þá fannst honum ákærði vera undir mikilli pressu og þrýstingi af hálfu C. Þá verður ekki fram hjá því litið að C hafði afskipti af efni bréfsins með því að ætlast til þess að ákærði skrifaði meira eftir að hann hafði skrifað hluta þess. Með hliðsjón af framansögðu verður umræddu bréfi hafnað sem sönnunargagni í máli þessu.
Hæstiréttur:
Í hinum áfrýjaða dómi er rakið efni og tildrög þess bréfs sem ákærði ritaði í viðurvist bróður brotaþola. Ákæruvaldið heldur því fram að bréfið hafi sönnunargildi, en af hálfu ákærða er fallist á niðurstöðu héraðsdóms um að því verði hafnað sem sönnunargagni í málinu. 
Ekki er fyrir að fara í íslenskum lögum reglu sem útilokar að stuðst verði við gagn, sem kann að hafa verið aflað án þess að fylgt hafi verið ákvæðum laga um öflun sönnunargagna í sakamálum. Þegar litið er til aðdraganda ritunar bréfsins, sem rakinn er í héraðsdómi, verður það þó ekki talið hafa sérstakt sönnunargildi fyrir sekt ákærða, sbr. 137. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Á hinn bóginn eru ekki komin fram atriði í málinu sem leiða til þess að vefengja skuli mat fjölskipaðs héraðsdóms á trúverðugleika framburðar ákærða og brotaþola. Samkvæmt því og þeim atriðum öðrum sem rakin eru í niðurstöðu héraðsdóms verður hann staðfestur um sakfellingu ákærða.