Lagadagurinn 2010 - hvað tekur við eftir skýrslu rannsóknarnefndarinnar

Margt ágætt kom fram á málstofu sem haldin var á lagadaginn 30. apríl 2010, um hvað við tæki eftir útkomu skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis.

Fréttablaðið sagði stuttlega frá því sem fram kom í málflutningi Páls Hreinssonar framsögumanns og frummælendanna þriggja í pallborðinu, Ólafs Þ. Harðarsonar, Salvarar Nordal og Helga I. Jónssonar.

---

Fréttablaðið, 01. maí. 2010 08:30

Þrátefli aðgerðarleysis varð Íslandi dýrkeypt

Páll Hreinson, Salvör Nordal, Ólafur Þ. Harðarson og Helgi I. Jónsson héldu erindi og sátu fyrir svörum í gær á málstofu um eftirmál hrunsins.Fréttablaðið/GVA

Fjölmenni mætti í gær á málstofu félaga lögfræðinga, lögmanna og dómara um það hvað taki við í íslensku samfélagi eftir að skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis hefur verið gefin út.

Páll Hreinsson, hæstaréttardómari og formaður rannsóknarnefndarinnar, sagði í framsögu á málstofunni að orsakanna fyrir bankahruninu væri aðallega að leita í áhættu sem bankarnir tóku á árunum 2004 til 2006. „Í þessum hraða vexti sprengdu bankarnir innra eftirlit og gæðakerfi sín," sagði Páll sem kvað engan vafa á því að bankarnir hefðu farið alltof geyst í skuldabréfaútgáfu á erlendum mörkuðum.

Páll sagði að þegar ljóst hafi verið hvert stefndi hafi stjórnkerfið ekki brugðist við til að lágmarka tjónið í óumflýjanlegu hruni heldur hafi Seðlabankinn og stjórnarráðið bent hvort á annað. „Þetta endaði því í þrátefli aðgerðarleysis," lýsti Páll stöðunni.
---

Eftirfarandi eru sumir af þeim punktum sem ég tók niður á málstofunni, þeir eru ekki endilega orðrétt frásögn af því sagt var:

PH tók í upphafi fram að erindi sitt endurspeglaði hans persónulegu skoðanir.
- Orsakir atburðanna 7., 8. og aðfaranótt 9. okt. 2008 liggja í áhættum sem teknar voru á árunum 2004-2006.
- Von er á holskeflu mála vegna atburðanna og efla þarf dómstólana til þess að taka við þeirri flóðbylgju.
- Kalla verður þá sem "brutu af sér" til ábyrgðar, láta þá axla hana. Sérstakur saksóknari nefndur í því samhengi, auk þess skilanefndir og aðrir einkaaðilar.
- Í umræðum undir lok málstofunnar kom fram sú skoðun að það sem hér var í gangi verði ekki talið "séríslenskt", en það hafi verið af stærri skala en annars staðar. Aðgerðirnar í kjölfar hrunsins skeri sig einnig úr, erlendis hafi bönkum verið bjargað en því var ekki að skipta hér.
- Talið barst að framtíð íslenskrar stjórnsýslu og meðal þess sem PH telur til vandamála sem þar er að finna eru smæð hennar og sú staðreynd að mikilvægar ákvarðanir eru teknar af fáum einstaklingum. Stjórnsýslunni haldist auk þess illa á hæfu fólki, sér í lagi ætti þetta við um stjórnarráðið.
- Lögin voru notuð að því marki sem hentaði, hluti af röngu undirliggjandi gildismati í umræðunni, t.a.m. þegar bent er á að eitthvað sé löglegt til svars við spurningunni um hvort það sé skynsamlegt.

SN ræddi m.a. um ábyrgð sem hvílir á 'fagfólki' á borð við lögfræðinga og endurskoðendur.
- Lagahyggja og tæknileg nálgun hefur að hennar mati verið vandamál..

ÓÞH ræddi um uppbyggingu stjórnkerfisins, þ. á m. stjórnmálanna, ábyrgð sé óskýr innan ríkisvaldsins.
- Í umræðum ræddi ÓÞH einnig um lagahyggjuna og nefndi að margir virðist líta svo á að pólitísk ábyrgð sé sú sama og lagaleg ábyrgð. Góðir siðir fari hins vegar ekki alltaf saman við lagaskyldur.