Bara hæfur

Fín grein í Fréttablaðinu í dag:

Gjör rangt - þol órétt?

Morgunblaðið hefur undanfarið gengið fram fyrir skjöldu til að réttlæta skipun dómara við Héraðsdóm Norðurlands eystra og Héraðsdóm Austurlands sem dómnefnd skv. 12. gr. laga nr. 15/1998 um dómstóla hafði talið standa verulega að baki þremur öðrum umsækjendum. Í leiðara Morgunblaðsins 10. janúar sl. er þeim ummælum dómnefndarinnar hafnað, að tilvist nefndarinnar setji veitingarvaldinu einhver takmörk. Þetta sé einfaldlega rangt, enda komi það hvergi fram í neinum lagatexta, nefndin sé að draga til sín vald sem hún hafi ekki.

Nærtækast væri að líta á þessi orð sem merkingarlaust rugl, en ef taka á mark á þeim eru lög ekki annað en tæki valds sem lýtur engum takmörkunum. Hér skín í taumlausa vildarhyggju þar sem einungis er áskilið að lög séu sett með formlega réttum hætti og þeim beri að framfylgja með valdi hvert svo sem efni þeirra er. Valdboðið er sett í öndvegi; annað látið víkja. Með þetta að leiðarljósi er alræði og geðþótta opnuð leið og eru nærtækust dæmin frá Þýzkalandi eftir 1930.

[...]

Með því að setja ákvæði um dómnefnd til að meta sérstaklega hæfni umsækjenda um héraðsdómaraembætti umfram hin venjulegu lágmarksskilyrði um aldur, menntun, starfsreynslu, óflekkað mannorð o. s. frv. hefur löggjafinn leitazt við að tryggja sjálfstæði dómsvaldsins og með sérstöku óháðu hæfnismati reist valdi ráðherra skorður þótt hún bindi það ekki. Svigrúm ráðherra merkir hins vegar ekki að hann geti hundsað álit dómnefndar gersamlega eins og settur dómsmálaráðherra hefur gert, enda missir ákvæðið þá marks og verður dauður bókstafur.

[...]

Varaformaður flokksins hefur lýst eindregnum stuðningi við geðþóttaákvörðun setts dómsmálaráðherra. Röksemdirnar láta reyndar á sér standa því að hún kýs að ræða ætterni þess umsækjanda sem skipaður var gegn hæfnismati dómnefndarinnar. Þegar gengið er jafn gróflega í berhögg við álit nefndarinnar og naumast liggur annað fyrir frá settum dómsmálaráðherra en orðafar sem hæfir götustrákum er eðlilegt að menn leiti skýringa á háttsemi ráðherrans jafnt sennilegum sem ósennilegum. Varaformaðurinn er rökþrota og reynir að drepa máli á dreif í því skyni að vekja samúð með hinum nýskipaða dómara. Kjarni málsins snýst ekki um persónu hans, þótt reynt sé að beina umræðunni þangað, heldur röksemdir dómnefndarinnar og lagaskilning í anda réttarríkisins.

[...]

(Útdráttur úr grein eftir Sigurð Líndal lagaprófessor í Fréttablaðinu, 15. janúar 2007.)

myndin er úr 24stundum frá 22. desember 2007 - meira í gríni en alvöru. Í því blaði birtist einnig harðorð grein eftir Illuga Jökulsson 12. janúar 2008, undir fyrirsögninni "Var það þess virði, Árni?"